عقل و ایمان از دیدگاه ملاصدرا و میرزا مهدی اصفهانی

پایان نامه
چکیده

در اندیشه های فلسفی، کلامی، اسلامی، مسیحی و یهودی همواره پی جویی از پیوند عقل و ایمان جزء دل مشغولی های اساسی آنان بوده است، آیا ایمان امری خردپذیر است، یا مسأله ای خردگریز و برخاسته از اراده فردی. پژوهش حاضر در پی بررسی این موضوع در اندیشه دو دانشمند بزرگ اسلامی، صدرالمتألهین، بنیانگذار حکمت متعالیه و میرزا مهدی اصفهانی، موسس مکتب تفکیک است. اندیشه ی فلسفی صدرایی با تفکر تفکیکی میرزا در مورد عقل و ایمان و پیوند بین آن دو تفاوت زیادی دارد. ملاصدرا ایمان را بر عقل استوار دانسته و آن را باور قلبی می داند و عمل از ارکان آن به شمار می آید. عقل در نظر ملاصدرا قوّه ی تحلیل گر است که از مراتب و شئونات نفس می باشد و گستره ی آن از عقل هیولانی تا عقل مستفاد است. در حالی که عقل از منظر میرزا مهدی اصفهانی موجودی نوری است. «ظاهرٌ بنفسه و مظهِرٌ لغیره، معصومٌ بالذّات و مستقلٌ بالذّات» است که از سوی خداوند افاضه می شود. عقل از نگاه میرزا مهدی تنها حقیقتی روشنگر است نه تحلیل گر و از مراتب نفس انسانی نیست و با تأمل در مبانی و عقاید وی داوری درباره جدایی عقل و ایمان از نظر موسس مکتب تفکیک امری دشوار نیست. این پژوهش ابتدا به توصیف دیدگاه های این دو اندیشمند بزرگ درباره ی عقل، ایمان و پیوند بین آن دو در فصول جداگانه ای می پردازد. سپس با مقایسه ی دیدگاه های این دو متفکر سعی می شود شباهت ها و تفاوت های میان آن دو را روشن کند. و در خاتمه با عنوان تأملاتی در آراء ملاصدرا و میرزا مهدی پاره ای از نقدهایی که به دیدگاه این دو اندیشمند در موضوع مورد نظر این تحقیق وارد شده است مورد بحث و تحلیل قرار می گیرد. کلید واژه ها: صدرالمتألهین، میرزا مهدی اصفهانی، عقل، محدودیت قلمرو عقل، ایمان.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

عقل از دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی و محمدرضا حکیمی

سئوال از چیستی عقل در نزد تفکیکان اصلی‏ترین مسئله است. حاصل مقایسه دیدگاه دو شخصیت تاثیرگذار در مکتب تفکیک این است که اصفهانی با توجه به نوع انسان شناختی که دارد عقل را امری مجرد، مغایر با علم و نفس و متغایر با معقول می‏داند. و قائل است که قطع و یقین در صورتی که علم حصولی را ایجاد کند، معتبر است. همچنین اعتقاد به اینکه عقل و علم هر دو معرفت‏ را به‏ نفس‏ می‏دهد، شبیه دیدگاه اشاعره است. اما حکیمی...

متن کامل

رابطة عقل و ایمان از منظر ملاصدرا و کرکگور (تبیین مفاهیم ایمان و عقل از دیدگاه ملاصدرا و کرکگور)

تبیین رابطة عقل و ایمان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های کرکگور و ملاصدراست. مهم‌ترین ویژگی ایمان نزد کرکگور ماهیت ضد عقلی یا پارادوکسیکال‌بودن آن است. در این تفکر، فرد هرگز نمی‌تواند با تفکر عقلانی و توسل به شواهد تاریخی به ایمان دست یابد. حیات ایمانی نزد کرکگور، اساساً، همان حیات در درون مسیحیت است و همین ایمان مسیحی است که آن را در برابر تمام منازعات  نظری حفظ می‌کند. از طرف دیگر ملاصدرا معتقد است ک...

متن کامل

ترابط عقل و ایمان از دیدگاه غزالی و ملاصدرا

عقل، شأنی از شئون آدمی است که از طریق آن، هم کسب معرفت و هم عمل می‌کند. ایمان، تصدیقی قلبی به خداوند عالم است که علاوه بر آنکه چشم‌انداز جدیدی از عالم و آدم فراهم می‌آورد، انسان را به اطمینان و آرامشی درونی سوق می‌دهد. اما دو سؤال پیش می‌آید، اینکه دو عنصر عقل و ایمان چه رابطه‌ای با هم دارند؟ و آیا اعتماد به یکی از این دو ما را از دستیابی به دیگری بی‌نیاز می‌کند؟ نوشتار حاضر، به بررسی این مسئله...

متن کامل

نفس و روح از نظر میرزا مهدی اصفهانی

در این مقاله دیدگاه میرزا مهدی اصفهانی دربارۀ نفس و بدن نقل و بررسی می‌شود، در این راستا ضمن اشاره به مباحثی همچون معنا و حقیقت روح و نفس و تفاوت آن دو، راه شناخت و معرفت روح، اقسام روح و نفس، نیازمندی نفس به بدن و نقش روح و نفس در حقیقت انسان، به مراحل و چگونگی شکل‌گیری و خلقت انسان (موجود مرکب از روح و بدن)،‌ جوهر اصلی وجود انسان (طینت روح و بدن)، خلقت روح و نقش آن پیش از بدن (عالم ارواح)، خل...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه قم - دانشکده الهیات و معارف اسلامی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023